حوزه خدیجه کبری ( سلام الله عليها ) اصفهان

 

 

 

( رَوَى جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِيُّ قَالَ‏ حَجَجْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ حَجَّةَ الْوَدَاعِ

فَلَمَّا قَضَى النَّبِيُّ ص مَا افْتُرِضَ عَلَيْهِ مِنَ الْحَجِّ أَتَى مُوَدِّعَ الْكَعْبَةِ فَلَزِمَ حَلْقَةَ الْبَابِ وَ نَادَى بِرَفْعِ صَوْتِهِ أَيُّهَا النَّاسُ فَاجْتَمَعَ أَهْلُ الْمَسْجِدِ وَ أَهْلُ السُّوقِ فَقَالَ اسْمَعُوا إِنِّي قَائِلٌ مَا هُوَ بَعْدِي كَائِنٌ فَلْيُبَلِّغْ شَاهِدُكُمْ غَائِبَكُمْ ثُمَّ بَكَى رَسُولُ اللَّهِ ص حَتَّى بَكَى لِبُكَائِهِ النَّاسُ أَجْمَعِينَ فَلَمَّا سَكَتَ مِنْ بُكَائِهِ قَالَ‏:اعْلَمُوا رَحِمَكُمُ اللَّهُ أَنَّ مَثَلَكُمْ فِي هَذَا الْيَوْمِ كَمَثَلِ وَرَقٍ لَا شَوْكَ فِيهِ إِلَى أَرْبَعِينَ وَ مِائَةِ سَنَةٍ ثُمَّ يَأْتِي مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ شَوْكٌ وَ وَرَقٌ إِلَى مِائَتَيْ سَنَةٍ ثُمَّ يَأْتِي مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ شَوْكٌ لَا وَرَقَ فِيهِ حَتَّى لَا يُرَى فِيهِ إِلَّا سُلْطَانٌ جَائِرٌ أَوْ غَنِيٌّ بَخِيلٌ أَوْ عَالِمٌ مُرَاغِبٌ فِي الْمَالِ أَوْ فَقِيرٌ كَذَّابٌ أَوْ شَيْخٌ فَاجِرٌ أَوْ صَبِيٌّ وَقِحٌ أَوِ امْرَأَةٌ رَعْنَاءُ ثُمَّ بَكَى رَسُولُ اللَّهِ ص فَقَامَ إِلَيْهِ سَلْمَانُ الْفَارِسِيُّ وَ قَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَخْبِرْنَا مَتَى يَكُونُ ذَلِكَ فَقَالَ ne-height: 150%; color: black;" lang="FA">(صلي الله عليه و آله)  يَا سَلْمَانُ إِذَا قَلَّتْ عُلَمَاؤُكُمْ وَ ذَهَبَتْ قُرَّاؤُكُمْ وَ قَطَعْتُمْ زَكَاتَكُمْ وَ أَظْهَرْتُمْ مُنْكَرَاتِكُمْ وَ عَلَتْ أَصْوَاتُكُمْ فِي مَسَاجِدِكُمْ وَ جَعَلْتُمُ الدُّنْيَا فَوْقَ رُءُوسِكُمْ وَ الْعِلْمَ تَحْتَ أَقْدَامِكُمْ وَ الْكَذِبَ حَدِيثَكُمْ وَ الْغِيبَةَ فَاكِهَتَكُمْ وَ الْحَرَامَ غَنِيمَتَكُمْ وَ لَا يَرْحَمُ كَبِيرُكُمْ صَغِيرَكُمْ وَ لَا يُوَقِّرُ صَغِيرُكُمْ كَبِيرَكُمْ فَعِنْدَ ذَلِكَ تَنْزِلُ اللَّعْنَةُ عَلَيْكُمْ وَ يُجْعَلُ بَأْسُكُمْ بَيْنَكُمْ وَ بَقِيَ الدِّينُ بَيْنَكُمْ لَفْظاً بِأَلْسِنَتِكُمْ فَإِذَا أُوتِيتُمْ هَذِهِ الْخِصَالَ تَوَقَّعُوا الرِّيحَ الْحَمْرَاءَ أَوْ مَسْخاً أَوْ قَذْفاً بِالْحِجَارَةِ وَ تَصْدِيقُ ذَلِكَ فِي كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ (قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلى‏ أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِكُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً وَ يُذِيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآياتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ‏)^[1] فَقَامَ إِلَيْهِ جَمَاعَةٌ مِنَ الصَّحَابَةِ فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ أَخْبِرْنَا مَتَى يَكُونُ ذَلِكَ فَقَالَ ص عِنْدَ تَأْخِيرِ الصَّلَوَاتِ وَ اتِّبَاعِ الشَّهَوَاتِ وَ شُرْبِ الْقَهَوَاتِ وَ شَتْمِ الْآبَاءِ وَ الْأُمَّهَاتِ حَتَّى تَرَوْنَ الْحَرَامَ مَغْنَماً وَ الزَّكَاةَ مَغْرَماً وَ أَطَاعَ الرَّجُلُ زَوْجَتَهُ وَ جَفَا جَارَهُ‏ وَ قَطَعَ رَحِمَهُ وَ ذَهَبَ رَحْمَةُ الْأَكَابِرِ وَ قَلَّ حَيَاءُ الْأَصَاغِرِ وَ شَيَّدُوا الْبُنْيَانَ وَ ظَلَمُوا الْعَبِيدَ وَ الْإِمَاءَ وَ شَهِدُوا بِالْهَوَى) [2]

 

روايت كرد جابر بن عبد اللَّه انصارى گفت حج كردم با رسول خدا ص در حجة الوداع پس چون به جاى آورد پيغمبر 6آنچه فرض بود بر وى از حج فرمود بدرستى كه من وداع ميكنم كعبه را پس گرفت حلقه در را و ندا كرد بآواز بلند كه اى مردمان پس جمع شدند اهل مسجد و اهل بازار پس فرمود پيغمبر6: كه بشنويد كه من ميگويم آنچه بعد از من هست بايد كه برساند حاضر شما غايب شما را بعد از آن گريه كرد رسول خدا تا آن كه گريستند از گريه او مردمان جميعاً پس خاموش شدند از گريه فرمود بدانيد رحمت كند شما را خدا كه مثل شما در اين زمان مثل برگيست كه نيست خارى در آن تا چهار صد سال پس مى‏آيد بعد از آن خار و برگ تا دويست سال پس مى‏آيد بعد از اين خارى كه نيست برگى در آن تا آنكه نه بينند در آن مگر پادشاه ستمكار يا مالدار بخيل يا عالم رغبت‏كننده در مال‏ يا درويش دروغگوى يا پير نابكار يا پسر بيحيا يا زن آراسته بعد از آن ديگر گريه كرد رسول خدا 6پس برخاست سلمان ;نزد وى و عرض كرد يا رسول اللَّه خبر ده ما را چه وقت مى‏شود اين پس فرمود آن حضرت 6: اي سلمان هر گاه كم بشود علماء شما و برود قراء شما و قطع نمايند زكات را و ظاهر سازند منكر را و بلند سازند صداها را در مساجد و بگردانند دنيا را بالاى سر خود و علم را زير پاى خود و تكذيب نمايند احاديث خود را و غيبت را ميوه لذيذ خود و حرام را غنيمت خود و رحم نكند بزرگ شما كوچك شما را و بزرگ ندارد كوچك شما بزرگ شما را پس در اين وقت فرود مى‏آيد بر شما لعنت و مى‏افتد در ميان شما دشمنى و باقى ميماند دين در ميان شما سخنى به زنهاى شما پس چون بيايد شما را اين خصلتها منتظر باشيد باد سرخ را با سنگ باران و دليل صدق اين جميع در كتاب خدا است عزّوجلّ‏« قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلى‏ أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِكُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً وَ يُذِيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآياتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ‏» (بگو او قادر است كه از فرازتان يا از زير پاي شما، عذابي بر شما بفرستد، يا به صورت دسته هاي پراكنده شما را با هم بياميزد، و طعم جنگ (و اختلاف ) را به هر يك از شما به وسيله ديگري بچشاند. ببين چگونه آيات گوناگون رابراي آنها شرح مي دهيم، شايد بفهمند)[3] پس برخاستند جماعتى از صحابه و گفتند يا رسول اللَّه خبر ده ما را كه چه وقت باشد فرمود: در وقت عقب انداختن نمازها و پيروى كردن شهوتها و آشاميدن شرابها و دشنام دادن پدران و مادران را تا آنكه دانند حرام را غنيمت و زكات را تاوان و فرمان برد مرد زن خود را و جفا كند همسايه‏ خود را و بِبُرد از خويش و برود رحم از بزرگان و كم شود شرم كودكان ، محكم كنند بناها را و ظلم كنند غلامان و كنيزان را و حاضر شوند يا گواهى دهند.)[4]

 

«وَ يُذِيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ‏» يعنى شما را گرفتار جنگ با يك ديگر مى‏كند. و بعضى گفته‏اند منظور همسايه‏ بد است كه از حضرت صادق 7همين روايت رسيده.[5]

 

 در تفسير قمى درباره ي تفسير آيه ي‏ فوق فرموده اند : « قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلى‏ أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِكُمْ‏ »بگو او قادر است عذابى بر شما فرستد از بالاى سرتان يعنى سلطان ستمگر « أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ‏  »يعنى مردمان نادان بى‏فايده‏  «أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً» يا شما را دچار عصبيت نمايد «وَ يُذِيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ‏ » گرفتار همسايه‏ بد نمايد[6].