انواع گريستن در قرآن
قرآن سه نوع گريه را در منظر مخاطبان خود قرار مي دهد كه عبارتند از:
1- اشك ساختگي
اشكي است كه از ديدگاه كتاب وحي مورد مذمت قرار گرفته (اشك ساختگي) يا به اصطلاح گريه اشك تمساح است اشكي كه برادران يوسف پس از انداختن وي در چاه براي پدرشان ريختند، از جمله همين نوع اشك است، در آية 16 سورة يوسف مي خوانيم (وجاووا اباهم عشاء يبكون) يعني براي اينكه مقابل پدر ناراحتي و شرمساري خود را جلوه دهند با چشماني اشك بار نزد وي حاضر شدند، نكته مهم اين جاست كه انسان نبايد به هر اشكي اعتماد كند. اين نوع اشك براي ريزنده اشك يقيناً خطرناك و براي مخاطب و بيننده اشك در صورت بي احتياطي و اعتماد بدون معرفت موجب گمراهي و كج فهمي مي شود.
2- اشك حزن
اين نوع اشك از حالت ناهمگون درون خبر مي دهد و نشان مي دهد قلب شخص دجار گردوغبار و اندوه و غم شده كه البته علل و عوامل آن مختلف و قابل بررسي است. گريه در اين حالت، باعث مي شود كه از فشارهاي دروني فرد كاسته و تخليه رواني شود و در نتيجه تعادل نسبي روحي براي شخص حاصل شود. كه گرية آن دسته از اصحاب پيامبر صل الله عليه وآله وسلم به خاطر نبودن وسايل و امكانات جنگي براي رفتن به جهاد در اين دسته قرار مي گيرد (و اعينهم تفيضُ من الدمع حَزنَاً)[1]كه خدا از شوق بهار غم و اندوه آنها وچشم مملو از اشكشان تجليل كرد و به نحوي از آنها دلجوئي نمود.
3- اشك تربيت
ارزشمندترين و كاربردي ترين اشك ها، اشكي است كه وسيلة تربيت و رشد روحي و فكري بشر است گريه از روي شناخت و معرفت منجر به استحكام قلب و ايمان قلبي مي شود و روند تكاملي انسان به سوي خدا را سرعت مي بخشد. در آيه 109 سوره اسراء مي خوانيم (ويَخِرُّوُنَ للِاَذْقانِ يَبْكُونَ ويَزيدُ هم خُشُوعاً) مرجع ضمير در (يبكون) (الذين اوتوالعلم) ي است كه در آيه 107 همين سوره ذكر شده است و در ساختن شخصيت ايده آل اسلامي ظهور پيدا مي كند.
در آيه 85 سورة مريم، صالحان به خاطر فهم آيات خداي رحمن، «تتلي عليهم آيات» به سوي او اوج مي گيرند و در سجده با قطرات اشك، بندگي، خاكساري خود را به معبودي بي همتا نشان مي دهند «خسروا سجداً و بكتاً»[2]