حوزه خدیجه کبری ( سلام الله عليها ) اصفهان

در روايتي از امام باقر (ع) آمده كه ، دروغگو از شراب خوار بدتر است : « ان الله عزوجل جعل للشر اقفالاً و جعل مفاتيح تلك الاقفال الشراب والكذب شر من الشراب »[1]خداوند عزوجل ، براي شر قفل هايي قرار داده كه كليد اين قفل ها شراب است و دروغ از شراب بدتر است .[2]

علماء علم اخلاق با دلايلي چند ، دروغ را بدتر از شراب شمرده اند ، از جمله :

1- مفسـده اي كـه از دروغ ايجاد مي شود چه بسا بيشتر از مفسده اي باشد كه از شراب ايجاد مي شود هم چنين شايد به واسطه ی يك دروغ ، سرهايي بالاي دار رود و يا عِرض و آبروي انسان ها ريخته شود و خانواده ها نيز از هم به پاشند . [3]

2- دروغ در بسياري از موارد جنبه‌ي حق الناس به خود مي گيرد ، ولي شراب خوردن جنبه‌ي حق الله دارد بنابراين به عفو و غفران نزديكتر است .

3- دروغ به اصل ايمان ضرر وارد مي كند و اساسش را سست و بنيانش را منهدم مي سازد.

4- دروغ موجب تعويق در كارها مي شود ، زيرا مردم در اموري چون شهادت  و رسالات و معاملات و وكالت و اقرار و امثال اين ها به يكديگر نيازمندند و به دروغگو در اين امور نمي توانند اعتماد كنند . لذا امور مردم مختل و نظم معاش آن ها نيز به هم مي ريزد .

5- شرابخوار اگر پشيمان شود و استغفار كند از عقوبت شراب خوردن رهايي پيدا كند ، ولي دروغگو در صورت ندامت و طلب مغفرت ، بايد از عهده تمام مفاسدي كه از دروغ او پيـدا شـده و خلايق به آن مبتلا شدند و ضرر به مال يا جسم يا عرض ايشان رسيده برآيد .

6- شرابخوار اگر توبه كند نزد حاكم شرع توبه اش پذيرفته و شهادتش مقبول خواهد بود ، يا في الجمله تنها در يك مورد است كه آن هم اختلافي است  ، ولي دروغگو اگر هم توبه كند و شهادت دهد قبول شهادتش محل اشكال است ، زيرا او به دروغگويي عادت كرده و از كجا معلوم دروغ نگفته باشد كه توبه كرده ام لذا وثوق و اطمينان به صدق توبه اش كار مشكلي است .

7- شرابخوار غالباً در زمان هوشياريش خجل و شرمنده است و از خلق حيا مي كند ، چون خود به بزرگي جرمش آگاه است و دوست ندارد كسي بر آن واقف و آگاه شود ، و عقلاً اين مقدار از حيا نيز پسنديده و ممدوح است برخلاف دروغگو كه پرده حيا را دريـده است ، نـه در نـزد خـود خجل مي شود و نه از خلق شرم دارد .

8- شر و مفسده اي كه از شراب خوار بروز مي كند ، در حال بي شعوري و بي عقلي اوست، برخلاف مفاسد و شروري كه از دروغگو پيدا مي شود ، كه در حال شعور و ادراك اوست و البته قبح آن بيشتر است .

9- يكي از اسباب تمييز بين انسان و حيوان ،همان سخن گفتن و كلام است كه انسان مي تواند ديگري را از چيزهايي كه نمي داند ، باخبر كند و بر ميزان دانش و علم او بيفزايد و اين در شرايطي است كه فرد راستگو باشد ولي اگر بنا ، بر دروغگويي گذاشته شود سبب تمييز انسان و حيوان از ميان رفته بلكه صفت شيطاني پيدا شده و به همين جهت او از شرابخوار بدتر خواهد شد ، چون شراب ساعتي چند بيشتر عقل را زايل نمي كند . [4]ولي اثر سوء دروغ سال ها باقي مي ماند .