محدوده ی اخلاقی خوردن
گاهی منشأ منفی اخلاقی به نوع خاصی از خوردنی ها و آشامیدنی ها مربوط می شود و به نوعی تزاحم باز می گردد . در این موارد از آن جا که بعضی از خوردنی ها و آشامیدنی ها به نوعی مزاحمت برای التذاذهای دیگر ایجاد می کنند یا موجب زیانی بر جسم یا روح انسان می شوند ، از ارزش منفی برخوردار خواهند شد . مثلاً گاهی ممکن است خوردن چیزی سلامتی انسان را تهدید کند در این صورت التذاذ از اکل، مزاحم لذت سلامتی و صحت انسان خواهد بود و این خود عامل نیرومندی است که اخلاقاً عمل خوردن را محدود می کند به حدی که به سلامتی انسان لطمه ای وارد نشود و نیز خوردنی ها را محدود می کند به چیزهایی که ،سلامتی بدن را تهدید نکند و یا چیزهایی مثل شراب و گوشت خوک و یا گوشت هر حیوانی که بنام خدا ذبح نشده ضرر روحی و معنوی نداشته باشد. در مواردی نیز یک جهت نامطلوب ، منشأ ارزش منفی عمل خوردن و آشامیدن در انسان خواهد شد . کسی که می خورد و می نوشد تا با نیروی حاصل از آن در راه خدا معصیت کند هرچند خوردنی هایش هم از طیبات باشد و ضرر مادی ، عقلی و اجتماعی هم نداشته باشد ، چنین نیتی خود به خود عمل تغذیه و خوردن و آشامیدن وی را نکوهیده ، ناستوده و دارای ارزش منفی خواهد ساخت [1] در این باره به آیه ای از قرآن اشاره می کنیم: «کُلُوا مِنْ طَيِّباتِ ما رَزَقْناکُمْ وَ لا تَطْغَوْا فِيهِ فَيَحِلَّ عَلَيْکُمْ غَضَبِي وَ مَنْ يَحْلِلْ عَلَيْهِ غَضَبِي فَقَدْ هَوى »[2] «از خوراکيهاى پاکيزهاى که روزى شما کرديم، بخوريد و[لى] در آن زيادهروى مکنيد که خشم من بر شما فرود آيد، و هر کس خشم من بر او فرود آيد، قطعاً در [ورطهى] هلاکت افتاده است.»
>
در تفسیر آمده : رعایت نکردن احکام خوردنی ها ، از زمینه های طغیان است ، پس حلال های الهی را در راه حرام مصرف نکنیم [3] و از نعمت ها به جای استفاده در راه اطاعت خدا و در طریق سعادت خویش ، آن ها را وسیله ای برای گناه ، ناسپاسی و کفران قرار ندهیم . [4]
و برعکس اگر انگیزه و نیت انسان در این عمل خیر باشد ، فی المثل برای این بخورد که توان عبادت و بندگی خدا را پیدا کند یا برای آن که پدر و مادر خود را خرسند و خوشحال سازد – در این صورت چنین نیتی منشأ ارزش مثبت عمل خوردن و آشامیدن او خواهد شد [5]