حوزه خدیجه کبری ( سلام الله عليها ) اصفهان

 

 

نماز جماعت در واقع خود به عنوان يك جماعت و سازمان اجتماعي محسوب مي شود. جماعتي كه در سازماندهي يك جامعه مؤثر بوده و پديد آورندة جمعيت و گروه است كه از اقشار و طبقات مختلفي تشكيل شده است جالب است كه نوعي گرد هم آيي است كه در آن تفاخر وجود ندارد. «نوعي حضور و غياب بي تشريفات است و بهترين راه شناسايي افراد
مي باشد. بهترين و پاكترين و كم خرج ترين اجتماعات دنيا است و نوعي ديد و بازديد جسماني و آگاهي از مشكلات و نيازهاي يكديگر و زمينه ساز تعاون اجتماعي بين آحاد مسلمين است.»[1]

 

صف اول و آخر تفاوتي ندارد، چپ و راست به همين ترتيب. دارا و ندار در كنار هم، افرادي كه داراي پايگاه اجتماعي متفاوت و منزلت اجتماعي متمايز مي باشند و در كنار يكديگر جمع شده و همه رو به سوي يك قبله هستند. اين جماعت يك فكر و يك دل و رو به سوي هدفي واحد مي باشند. لازمة تشكيل و دوام زندگي اجتماعي علاوه بر لوازم مقدماتي مثل وجود تعدادي افراد، هم فكري و داشتن هدف واحد، امانت داري نيز هست كه اعتماد و اطمينان را به دنبال دارد كه در صورت نبودن آنها اگر جامعه تشكيل شود دوام نمي يابد. نماز به اين دليل در شكل دهي به گروهها مؤثر است كه تمام لوازم ابتدايي و كاركردي گروه جامعه را فراهم مي كند و يكي از مهمترين عواملي كه نماز زمينه آن را فراهم مي كند تقويت روحية جمعي است.

 

اگر جامعه مذهبي باشد يعني در رأس نظام حكومتي و دولتي مذهبيون حاكم باشند مثل كشور ما، در آن صورت به راحتي مي توان هنجارهاي مدني، حقوقي، خانوادگي و … را تطبيق داد با هنجارهاي شرعي. به عنوان نمونه: رعايت قوانين راهنمايي و رانندگي واجب شرعي است، يا شركت در انتخابات يك تكليف شرعي است يا ازدواج و طلاق و كفن و دفن و غيره را بر اساس شرع مقدس اسلام عمل كردن همانطوري كه در بسياري از كشورهاي دنيا قوانين مدني برگرفته از قوانين شرع آنهاست و در برخي ديگر نيز برگرفته از عرف و در جاهايي التقاطي از اين دو مي باشد نماز با توجه به اين امر يك نظام است و منظور از نظام بودن نماز در بعد ساختاري و سازماني آن است يعني هنجارمند كردن نماز و مراسم آنها و معمولاً فرد، ارگان و سازماني مي تواند دم از قانون و هنجار بزند كه ابتدا خود هنجارمند باشد، نماز اينگونه است. وجود تشكيلاتي چون ستاد اقامه نماز مركزي و ستادهاي مناطق و ادارات، نمازهاي جمعه و جماعت و افراد دست اندركار و تشكيلاتي كه در اين ارتباط هستند يا شغلهايي كه در نتيجه نماز ايجاد مي شوند، اعم از توليد و توزيع مهر و تسبيح، سجاده، قبله نما، بافت فرش و زيلوي مساجد و معماري خاص مساجد و … نمونه هايي از اينگونه هنجارمند شدن هاست. [2]

/p>