حکمت تعدد زوجات
در ارتباط با مشروعیت تعدد ، اهل تحقیق دارای دیدگاه های متعددی هستند. برخی بر این باورند که علاقه به چندهمسری به سرشت خودخواهی و برتری طلبی مرد نسبت به زن برمی گردد. این سرشت او را بر آن می دارد که تا آنجا که برایش امکان دارد ، بر زنان بیشتر تسلط و نفوذ ذاشته باشد. اما این قضیه بدیهی است که اگر چنانچه وجود طبیعت خودخواهی و برتری طلبی در مردان را بپذیریم و آن را یکی از علل اقدام به انتخاب چندین همسر بدانیم ، اما این موضوع هم واضح است که چنین اقدامی صرفاً در جهت استیلاء و برتری طلبی نیست ، بلکه بیشتر به پاسخ گویی به طبیعتی برمی گردد که مردان از آن برخوردارند. استدلال و تعلیل دیگری از پدیده تعدد زوجات این موضوع را روشن می نماید که :
تعدد زوجات به عامل جنسی موجود در طبیعت زن و مرد برمی گردد. این عامل جنسی استمرار نیروی فعال و دامنه دار در وجود انسان است ، و در عین حال به حالت های خاصی که بر زنان عارض می شود مانند عادت ماهیانه ، بارداری ، وضع حمل و نفاس برمی گردد ، که در آن حالت ها ، قابلیت و استعداد عمل زناشویی را از دست می دهند.
همچنین پدیده تعدد زوجات به کوتاهی زمان ، قابلیت و رغبت زنان به آمیزش جنسی و طولانی بودن آن در مردان ارتباط دارد. زیرا رغبت جنسی در زنان هم زمان با رسیدن به سن یائسگی که غالباً در حدود شصت سالگی پیش می آید ، به شدت کاهش می یابد امّا در مردان بدین صورت نیست و گاهی تا سن شصت سالگی و بیشتر این میل کم و بیش وجود دارد و برآورده نشدن آن ، پیامدهای ناگواری را بر سلامت و صحت جسمی ، اخلاقی و ذهنی او برجای می گذارد.
بعضی از دانشمندان نیز بر این باورند که ، پدیده تعدد زوجات به قضیه مهربانی طبیعت و اوضاع و احوال ، با زنان و در معرض مرگ و میر قرار داشتن مردان برمی گردد به صورتی که آماده مرگ و میر مردان به مراتب بیشتر از مرگ و میر زنان است. در اینکه مردان بیشتر در معرض مرگ قرار دارند اگر تنها به جنگ هایی که گاه و بیگاه در ممالک مختلف جهان روی می دهد و تعداد بسیاری از مردانی که به واسطه ی آن هـا بـه کـام مـرگ فـرو می رونـد نگـاه کنیـم ، می تـوانـد دلیـل کـافی و گویایی بر این مطلب باشد.
هرگاه به قضیه ی تلفات بشری در میان مردان در اثر جنگ ها ، پدیده کار و تلاش و سخت کوشی آن ها به ویژه در میان قشر کارگر و کشاورز که مدام سروکارشان با خاک و سنگ و چوب و آهن و… است و در اغلب موارد سلامتی و جان آن ها در معرض خطر قرار دارد اضافه کنیم ، تا حدود زیادی ابعاد مختلف موضوع روشن می شود.
بدین صورت به خوبی معلوم می شود که آیه اول ( سوره نساء ، آیه 3) در کنار آیه دوم (همان ، آیه 129 ) بر مشروعیت تعدد زوجات مهر تأیید می نهد و ابهامی را که ممکن است سبب پرهیز از آن بشود ، برطرف می نماید. در پرتو همین اصل و معرفت بود که رسول خدا و بسیاری از اصحاب و تابعین اقدام به ازدواج با چند زن کرده اند و در کنار ضرورت مراعات عدالت ، آن را نوعی نیکوکاری و احساس مسئولیت نسبت به زنان و خودشان و جامعه به شمار آورده اند.
در طول چهارده قرن تعداد زیادی از مسلمانان به انتخاب چندین همسر اقدام نموده و بسیاری از بزرگان و مجتهدان در بسیاری از ممالک اسلامی حضور داشته و مذاهب و آرایشان تدوین گردیده و تکثیر و توزیع شده اند و نسلی آن را به نسل بعد از خود تحویل داده درحالی که از هیچ یک از آن ها نشنیده ایم که بگویند آیه اول با آیه دوم تضاد دارد یا می خواهد چیزی را از آیه دوم نقص نماید ، بلکه صرفاً توضیخ و بیانی است برای عدالتی که عدم مراعات آن ، زمینه را برای ایجاد نزاع و ناهنجاری فراهم می نماید.[1]
امام غزالی می فرماید : طبیعت برخی از مردان به گونه ای است که دارای نیروی جنسی بسیاری هستند و یک همسر نیاز آن ها را برآورده نمی سازد. برای چنین اشخاصی همسرانی دیگر مستحب است و چنانچه زمینه عشق و محبت و برآورده شدن نیاز جنسی آنان فراهم شد ، به همان تعداد کفایت می کند در غیر این صورت مستحب است که تا چهار همسر را به نکاح خود درآورند. بر همین اساس بود که بسیاری از اصحاب دارای همسران متعددی بوده و کمتر کسی در میان ایشان وجود داشته که دارای دوهمسر نبوده باشد[2].
[1] - محمود شلتوت ،
DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″
LatentStyleCount="267″>
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″/>
آیین زندگی در اسلام ، عبدالعزیز سلیمی
style="text-align: center; background: none repeat scroll 0% 0% #244061; direction: rtl; unicode-bidi: embed;” dir="RTL” align="center">نوشته :مرضیه تاجی