انواع ازدواج قبل از اسلام
قبل از پرتوافکندن اشعه ی نورانی اسلام بر پیکر جاهلان و نادانان بشری از زنان به شرح زیر بهره برداری می شد. بیشتر مردان متمول آن زمان کنیزان خود را کرایه می دادند و از این راه مال زیادی به دست می آوردند که از جمله آنان می توان به عبدالله بن جدعان تمیمی و عبدالله بن ابی در مکه و یثرب اشاره کرد.
انواع ازدواج هایی که در آن زمان صورت می گرفت عبارت بودند از :
1- نکاح الاستیضاع (زناشویی جهت باردارشدن ) : این نوع نکاح از شرم آورترین زناشویی ها محسوب می شد و آن چنین بود که اگر مردی مایل به داشتن فرزندی رشید ، جنگجو ، قوی و دارای قیافه و شکل خاصی بود زن خود را برای مدتی در اختیار صاحب آن قیافه یا فلان جنگجو می گذارد تا از او برایش فرزندی بزاید[1].
2- نکاح الرهط (زناشویی دسته جمعی ) : تعدادی مرد با یک زن ازدواج کرده و با او همبستر می شدند و مخارج او را به صورت مشترک می دادند و اگر آن زن به فرزندی حامله می شد مختار بود که هـریک از آن مـردان را که بخـواهـد صاحب آن فـرزند بخواند و آن هـر کـدام را کـه دوسـت می داشت فرزند را از او می دانست و این در صورتی بود که فرزند پسر باشد اما اگر آن فرزند دختر بود زن جرأت نداشت هیچ یک از آن ها را پدر فرزند بخواند و از طرفی هیچ یک از آن ها هم زیر بار دختر نمی رفتند.
3- نکاح البدل (زناشویی تعویضی ): یکی دیگر از صفات ناپسند آن زمان این بود که مرد، زن خود را با زن دوستش برای چند روز عوض میکرد. در این معامله زن حق اعتراض نداشت و تمام اختیارات در سلطه مرد بود.
4- نکاح المقت (زناشویی با خشم و زور ) : در این نکاح، پسر متوفی می توانست همسر او را اگر مادرش نبود مانند اموالش به ارث ببرد. اگر این زن زیبا بود ، خود با او ازدواج می کرد و اگر به او تمایل نداشت، می توانست او را به تزویج دیگران درآورد و مهریه اش را برای خود دریافت کند یا او را زندانی می کرد تا پس از مرگ اموالش را به ارث ببرد.
5- نکاح شغار (زناشویی مبادلی ) : در این نوع نکاح ، شخص خواهر یا دختر خود را به نکاح دیگری درمی آورد و بدون پرداخت مهریه با خواهر یا دختر آن مرد ازدواج می کرد. از این زناشویی نه تنها در میان اعراب بلکه در جاهای دیگر هم استقبال می شد. [2]
6- نکاح الجمع : در این نکاح ، کنیزان را می خریدند و برای به دست آوردن ثروت آنان را به زنا وا می داشتند[3].
7- نکاح خدن : برخی از زنان و مردان با برقرار کردن روابط پنهانی به زنا می پرداختند. این نوع نکاح مستلزم مهر و نفقه نبود و قبیح و زشت هم شمرده نمی شد.
8- نکاح اجباری: یکی از رسوم جاهلی این بود که مرد نزد خانواده دختر می رفت. خواستگار با شرایط تعیین شده انجام می گرفت و دختر مجبور بود آن را بپذیرد.[4]
[1] - صفدر صانعی ، بهداشت ازدواج از نظر اسلام ، ص 30
[2] - همان ، ص 36-35
[3] - جمعی از خواهران طلبه ، زن از دیدگاه ادیان و مکاتب ، ص 89