شادي و نشاط از ديدگاه نهج البلاغه
الف) نشاط در هدايت و ياد خدا (خطبه 193)
و از نشانه هاي پرهيزكاران اين است كه او را اينگونه مي بيني: در دينداري نيرومند، نرمخو، دور انديش، داراي ايماني پر از يقين، حريص در كسب دانش، با داشتن علم بردبار، در توانگري ميانه رو، در عبادت فروتن، در تهيدستي آراسته، در سختي ها بردبار، در جستجوي كسب حلال، در راه هدايت شادمان و پر از انرژي پرهيز كننده از طمع ورزي مي باشد.
اعمال نيكو انجام مي دهد وترسان است، روز را به شب مي رساند با سپاسگذاري شب را به روز مي آورد با ياد خدا، شب مي خوابد اما ترسان و برمي خيزد شادمان و پرنشاط، ترس براي اينكه دچار غفلت نشود وشادماني براي فضل و رحمتي كه به او رسيده است.
ب) پرهيز از شادماني دنيا.
حضرت علي عليه السلام در رابطه پرهيزدادن از دنيا پرستي (در خطبه 113) مي فرمايند: «همانا شما برادران ديني يكديگريد، چيزي جز درون پليد و نيت زشت شما را از هم جدا نساخته است نه يكديگر را ياري مي دهيد و نه خيرخواه يكديگرند و نه چيزي به يكديگر مي بخشد و نه به يكديگر دوستي مي كنيد. شما را چه شده است كه با به دست آوردن متاعي اندك از دنيا شادمان مي گرديد و از متاع بسيار آخرت كه از دست مي دهيد اندوهناك نمي شويد.[1]
ج) جايگاه واقعي شادي ها در بيان قرآن ناطق علي بن ابي طالب (عليه السلام)
حضرت علي عليه السلام در نامه اي به ابن عباس (فرماندار مصر) فرمودند: (نامه 22)
«همانا انسان گاهي خشنود مي شود به چيزي كه هرگز از دستش نمي رود و ناراحت مي شود براي از دست دادن چيزي كه هرگز به آن نخواهد رسيد. ابن عباس خوشحالي تو از چيزي باشد كه در آخرت براي تو مفيد است و اندوه تو براي از دست دادن چيزي از آخرت باشد: آنچه از دنيا به دست مي آوري تو را خشنود نسازد. آنچه در دنيا از دست مي دهي زاري كنان تأسف مخور و همت خويش را به دنياي پس از مرگ وامگذار.
(در نامة 66) «همانا انسان از به دست آوردن چيزي خوشحال مي شود كه هرگز آن را از دست نخواهد داد و براي چيزي اندوهناك و غمگين است كه هرگز به دست نخواهد آورد. پس بهترين چيز نزد تو در دنيا رسيدن به لذت ها، يا انتقام گرفتن نباشد، بلكه هدف تو خاموش كردن باطل يا زنده كردن حق باشد. تنها به توشه اي كه از پيش فرستاده اي خوشحال باش و بر آنچه به جاي مي گذاري حسرت مخور.[2]