شرایط پیدایش توبه
اگر در وجود انسان تحولی ایجاد بشود که آن عناصر مقدس وجود انسان به کلی از کار بیفتد یا زنجیـرهـای بسیـار نیـرومنـد بـه آن بسته شده باشد که نتواند آزاد بشود دیگر انسان توفیق توبه پیدا نمی کند ولی همان طوری که در یک کشور آن وقت انقلاب می شود که عده ای ( ولو کم ) عناصر پاک در میان مردم آن کشور باقی مانده باشد ، در وجود انسان هم اگر عناصر مقدس و پاکی فی جمله باقی باشند انسان توفیق توبه پیدا می کند والا هرگز توفیق توبه پیدا نمی کند.
حالا در شرایطی انسان بازگشت می کند که پشیمان شود و خدا را بشناسد و به سوی خدا توبه کند و اگر خدا را نشناسد احیانا جنون یا دیوانگی به او دست می دهد . و توبه یک عکس العمل است که این عکس العمل هم بستگی به دو چیز دارد :
۱- از یک طرف به شدت عمل یعنی شدت معصیت . شدت ضربه ای که مقامات دانی روح شما بر مقامات عالی روحتان وارد می کند هرچه معصیت انسان کمتر باشد عکس العمل کمتری در روح ایجاد می کند و هرچه معصیت بـزرگتـربـاشـد عکس العمل بیشتـری بـه وجـود می آورد . و ازطرف دیگر عامل دوم عکس العمل نشـان دادن روح انسـان بـه ایـن است که سطحی که به آن ضربه وارد می شود صاف باشد صلابت و استحکام داشته باشد یعنی آن وجدان و فطرت انسانی ، آن ایمان شخصی است که هرچه قوی تر باشد عکس العمل بیشتری نشان می دهد و الا عکس العمل کمتری در روح ایجاد می شود . [1]
برای تشویق نفس به توبه چهار راه وجود دارد :
۱- این که انسان به آیات و اخباری که به گناهکاران هشدار داده و ایشان را به عذاب شدید تهدید کرده توجه کنند . و این معنای آیه شریفه : (إِنَّ اللَّهَ يُمْسِکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زالَتا إِنْ أَمْسَکَهُما مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ ؛ همانا خدا آسمانها و زمين را نگاه مىدارد تا نيفتند، و اگر بيفتند بعد از او هيچ کس آنها را نگاه نمىدارد. )[2]
٢- حکایت گناهکارانی که توبه کرده اند و مصیبت هایی را که به سبب گناهان کشیده اند از نظر بگذراند.
٣- تصور کند که ممکن است ( تا صحنه قیامت به او فرصت ندهند ) و عقوبت گناهش در دنیا داده شود و بداند که تمام مصیبت هایی را که در دنیا دامن گیر انسان می شود ثمره ی گناهانی است که از او صادر می شود .
۴- عقوبت تک تک گناهان چون شرب خمر ، زنا ، قتل ، غیبت ، کفر ، حسد را به خاطر داشته باشد چه این که این عقوبت آنقدر زیادند که شمردن آن ها ممکن نیست . [3]
نوشته : مینا کلانتری