معاشرت با سال خوردگان
پیران و سال خوردگان ، آفتاب عرفان بر لب بام است و در آستانه ی غروب ، چین و چروک صورت ، و سپیدی مویشان حاکی از رنج و تعب سالیان دراز گشته است ، آنان قلبی پرمهر و روحی حساس و زودرنج دارند . وظیفه ی ما بزرگداشت و تکریم آن ها است ، آن ها را باید گرامی شمرد ، و دوست داشته باشیم . عمر زیاد آن ها ایجاب می کند که عزیز و محترم باشند ، سابقه ی آنان در اسلام ، از امتیازات آن ها است ، در مقابل دشمنان یا کسانی که اهل مشاجره و ستیزند نباید با بزرگسالان برخورد و جدل کنیم ، در هیچ مسیری حق تقدم بر آن ها نداریم .
یکی از آداب اسلامی که در معاشرت با بزرگ سالان باید رعایت شود این است که نباید به آنان نسبت جهل داد و اگر آنان به علت کم حوصلگی جور و جفا پیشه کردند ، باید با صبر و بردباری
تحمل کرده ، و به پاس حق اسلام و حرمت آن عزیزشان بداریم .
قال الامام السجاد (ع): « و حق الکبیر توقیره لسنه ، و اجلاله لتقدمه فی الاسلام قبلک ، و ترک مقابلته عندالخصام ، ولاتسبقه الی طریق ولاتتقدمه ولاتستجهله ، و ان جهل علیک احتملته و اکرمته ، لحق الاسلام و حرمته. »
« حق بزرگ تر از لحاظ سنی این است که : او را به خاطر سنش احترام کرده ، و بخاطر سبقت او بر تو در اسلام ، او را بزرگ شماری ، و در مقام خصومت و جدل مقابله ی با او را رها کنی ، و در هیچ مسیری بر او سبقت نجوئی و با او لجاجت نورزی ، و اگر او اقدام به لجاجت با تو کرد ، او را تحمل کرده ، به خاطر حق سبقت در اسلام و احترام آن ، او را عزیز و گرامی داری . »[1]
یکی دیگر از آداب اسلامی که در معاشرت با بزرگسالان باید رعایت شود ، احترام نمودن به آنهاست . احترام به سالمندان باعث ایجاد احساس امنیت و آسایش و رهایی از احساسات منفی و کاهش رنج و آلام در آنان گشته و چون به بهره مندی از تجارب این مجربان سال خورده نیاز است ، بی انصافی خواهد بود که مهرورزی به این عزیزان را به بوته ی فراموشی سپـرده و از چنین افراد ارزنده ای که زندگی ما از آنان است ، دوری کرد .[2]
رسول اکرم r(ص)فرمودند :
« بجّلوا المشایخ فان من اجلال الله تبجیل المشایخ .[3] »
>
« به بزرگ سالان احترام کنید ، همانا احترام به خداوند است ، احترام به سال خوردگان . »
هرکس که به سن پیری می رسد گنجینه ای از تجارب است و مجموعه ای از خدماتی است که به جامعه کرده است و گرچه امروز چندان فعال نیست اما حاصل خدمات او در گذشته است که زیر نهاد و مایه قوام جامعه کنونی است . تمدن محصول تلاش همگانی همین افراد است .[4]
رسول خد(ص)فرمودند :
« برکت و خیر ماندگار ، با بزرگان شماست . »
آیا بهره مندی از اندیشه و تجربه و نظر مشورتی ســال خــوردگان ، « برکت » نیست ؟ قال رسول الله(ص) « الشیخ فی اهله کالنبی فی امته [6]» « یک پیر در میان خاندانش ، همچون پیامبری است در میان امت خویش .» یعنی همان برکت و هدایت و روشنگری و حمایت و محوریت برای وحدت و همبستگی که یک پیامبر در میان مردم دارد ، پیر باایمان و تجربه هم همان جایگاه و نقش را در خـانـدانش دارد . چه بسیار اختلاف های خانوادگی که پس از فوتِ « سال خورده » به وجود می آید و افراد از هم جدا می شوند و رابطه ها و رفت و آمدها کم تر می شوند . این از نشانه های همان « برکت وجودی » آنان است که اکثر آن را در فقدانشان بهتر می توان دریافت . پس تا وقتی هستند ، چرا قدرشان را ندانیم و بر صدرشان ننشانیم ؟
خدمت نهادن هم در ظاهر و گفتار و برخورد است ، هم در ارج نهادن به افکار و رهنمودها و هدایت های آنان که برخاسته از ایمان و نشئت گرفته از تجاربشان است .[7]
[7]- جواد محدثی ، راه زندگی ، ص 45
DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″
LatentStyleCount="267″>
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″/>
نوشته :سعیده زارع هرندی