حوزه خدیجه کبری ( سلام الله عليها ) اصفهان

دستورالعمل امام رضا)عليه السلام) درباره نوشیدن آب

 حضرت رضا(عليه السلام) نحوه ی خوردن آب در ماههای مختلف سال را چنین بیان فرموده اند ، حضرت می فرمایند در اردیبهشت ماه ناشتا نباید آب خورد. اما در مردادماه سفارش می کنند که صبح ناشتا آب خنک خورده شود. در آبان ماه آب کمتر باید خورده شود ، در آذر و دی ماه باید از خوردن آب در شب پرهیز کرده در عوض هر روز صبح جرعه ای آب گرم نوشیده شود و در بهمن ماه فرموده اند که سزاوار است صبح ناشتا آب گرم نوشیده شود.

 پس ملاحظه می فرمایید که برای نوشیدن آب یک دستورالعمل ثابت نداریم . در برخی ماه ها نباید ناشتا آب خورد ، در برخی دیگر باید ناشتا آب خنک و در برخی آب گرم نوشید. [1]

آداب آب نوشیدن

اول : گفتن بسم الله قبل از آشامیدن والحمدلله پس از آن [2]

 دوم : با دست راست آب نوشیدن[3]

 و نوشیدن آب با دست چپ مکروه دانسته شده است [4]

 سوم : آشامیدن به سه نفس و مکیدن آن

 پیامبر(صلي الله عليه و آله وسلم)  می فرمایند :« اگر کسی آب بخورد و ( در میان آن ) سه نفس بکشد ، ( از عوارض به یک باره سرکشیدن آب) در امان است. [5]

 پیامبر(صلي الله عليه و آله وسلم)  می فرمایند : آب را بمکید وآن را به یک باره سر نکشید ، زیرا که درد جگر ، از آن بر می خیزد. [6]

 ابی بصیر گفته از امام صادق(عليه السلام)  شنیــدم که می فرمـود : به سه نفس آب نوشیدن از یک نفس بهتر است . زشت است که انسان همانند شتر و چهارپایان آب بنوشد ، آبی که به آرامی و شبیه مکیدن نوشیده شود دارای خواص زیر است :

 1- آب با ترشحات بزاق آغشته می شود و در هضم غذا موثرتر است .

 2- وقتی آب به یک نفس آشامیده می شود با مقداری هوا مخلوط گشته و در معده درد ایجاد می کند. کودکان شیرخوار که تند پستان می مکند و مخصوصا شیرخوارانی که شیر و پستانک از شیرخشک و یا شیرگاو تغذیه می شود چون مقداری هوا را داخل معده خود می کنند بعد از شیرخوردن ناراحتی معده پیدا می کنند ، لذا مادران لحظاتی اطفال را به سینه روی دست می خوابانند و با دست دیگر آرام به پشت اطفال می کوبند تا هوای اضافی از معده خارج کند و ناراحتی او برطرف گردد . اگر چهارپایان آب را به یک نفس می نوشند ، به یقین طرز ساختمان بدن آن ها به نحوی آفریده شده که این طریق آب نوشیدن زیانی به آن ها نمی رساند ولی آفرینش انسان به نحوی است که آب را بدون جرعه سرکشیدن سبب ناراحتی او خواهد شد ، لذا اسلام از نوشیدن مایعات به یک نفس منع فرموده است تا سلامتی انسان حفظ شود.

 3- وقتی آب و یا هر مایعی به آرامی نوشیده شود لذت بیشتری به نوشنده دست می دهد . [7]

 - ثابت شده که رفلکس کاردیا ، یا باب المعده در اثر فشار مایعاتی که یک دفعه خورده شود برای مدتی فلج و از کار می افتد علاوه بر این امتناع معده و عوارض دیگری در اثر یک دفعه خوردن مایعات رخ خواهد داد. [8]

 چهارم : ایستاده آب آشامیدن در روز[9] ، و نشسته آشامیدن در شب

 امام صادق(عليه السلام): ایستاده آشامیدن آب در روز ، مایه ی افزودن توان بدن است .

 در جایی دیگر می فرمایند :«ایستاده آشامیدن آب در روز ، موجب عرق کردن بیش تر است .»

 و همچنین می فرمایند :« ایستاده آشامیدن آب در روز ، غذا را گوارا می سازد » و می فرمایند : « ایستاده آشامیدن در شب ، زرداب می آورد.» [10]

 بنابراین گفته شده در شب ایستاده آب نوشیدن مکروه است . [11]

 پنجم : آشامیدن آب ولرم

از نوشیدن آب خیلی سرد اجتناب کنید.[12]

 امام صادق(عليه السلام)  : دو چیز مناسب است که به هیچ شکم ناسالمی وارد نمی شوند ، مگر این که آن را به سلامت می آورند … یکی از آن آب نیم گرم است .

 امام صادق(عليه السلام): آب جوشیده ی ولرم ، سودمند است و هیچ ضرری ندارد. [13]

 ششم: نیاشامیدن آب از کنار دسته ظرف یا لبه ی شکسته ی آن [14]

 آشامیدن آب … از جای شکسته ی کوزه و جایی که دسته ی آن است ، مکروه می باشد.

 پیامبر(صلي الله عليه و آله وسلم)  : مبادا کسی از شما از کنار دسته ی ظرف ، آب بخورد ، زیرا آن جا جای گردآمدن آلودگی است .

 امام علی(عليه السلام)  : از لبه شکسته ی ظرف و از کنار دسته آن ، آب نخورید ، زیرا شیطان (میکروب) بر دسته ولبه شکسته می نشیند.[15]

 هفتم: یاد کردن امام حسین(عليه السلام)  و لعن قاتلان او پس از آشامیدن آب [16]

 روایت کرده داود رقی که من در خدمت حضرت ابی عبدالله(عليه السلام)   بودم ، ایشان آب درخواست کردند وقتی آب را آشامید دیدم که آن حضرت گریه کرد ، و از چشمان مبارکش قطرات اشک فرو ریخت و فرمود ای داوود لعنت کند خدای تعالی قاتل حسین را ، پس بنده ای نیست که بیاشامد آب و یاد آورد حسین(عليه السلام)  و اهل بیت او را و لعن کند قاتل او را ، مگر این  که خدای تعالی عزوجل می نویسد برای او صدهزار حسنه و از او صدهزار سیئه برطرف می کند، و برای او صدهزار درجه بلند می گرداند و گویا که او آزاد نموده صدهزار بنده را ، و هم چنین خدای عزوجل روز قیامت با اطمینان قلب یا با فرح و سرور دل او را محشور می گرداند.[17]

نکاتی در مورد نوشیدن آب

1- آب نوشیدن در میان خوردن غذا

 امام رضا(عليه السلام)  هرکس می خواهد معده اش او را آزار ندهد ، میان غذا خوردن آب ننوشد تا آن را به پایان رساند زیرا که هرکس چنین کند رطوبت در بدنش می نشیند و معده اش ضعیف می شود و رگ ها نمی توانند نیروی موجود در غذار ا بگیرند و اگر پی در پی آب به معده ریخته شود ، معده گشاد می گردد. [18]

2- آشامیدن آب بعد از غذا

 پیامبر بزرگ اسلام (صلي الله عليه و آله وسلم) : از خوابیدن بلافاصله بعد از خوردن غذا به شدت نهی نموده است و نیز به نیاشامیدن آب و مایعات دیگر هنگام غذاخوردن و یا بلافاصله بعد از آن توصیه نموده است ، زیرا آن چنان که امروزه معلوم گشته است آب زیاد بر عمل هضم تأثیر می گذارد و باعث کم شدن عصاره و آنزیم های مفید برای هضم غذا شده ، اثر آن ها را کاهش می دهد و عمل آن ها را تضعیف می نماید و در نتیجه باعث سوءهاضمه و دیگر پیامدهای ناشی از آن می گردد. [19]

3- آشامیدن آب پس از خوردن شیرینی

 امام رضا(عليه السلام)  آشامیدن آب سرد ، پس از خوردن چیز گرم و پس از شیرینی ، دندان ها را از بین می برد. [20]