حوزه خدیجه کبری ( سلام الله عليها ) اصفهان

ريا و خودنمايي ، مخصوص و منحصر در اعمال ديني نيست ، بلكه در امور دنيوي نيز راه پيدا مي كند و هر كس در انجام دادن يكي از وظايف عبادي ، يا در انجام يكي از كارهاي عادي ، از هدف اصلي منحرف شود و نيّتش خودنمايي و جلب توجه ديگران باشد خود را به ريا آلوده كرده است .

در حديثي گهربار امام صادق ( عليه السلام ) پيرامون اقسام ريا اين گونه مي فرمايند :

« عن ابي عبدالله عليه السلام قال : … و اكثر ما يقع الرئاء في البصر و الكلام و الاكل و الشرب و المجيء و المجالسه و اللّباس و الضّحك و الصّلوه و الحجّ و الجهاد و قرآئه القرآن و ساير العبادات الظّاهره »

امام صادق عليه السّلام مي فرمايند : « ريا اغلب در اين امور راه پيدا مي كند :

          1- چشم ؛ 2- خوردن ؛ 3- حرف زدن ؛ 4- راه رفتن ؛ 5- مجالست ( همنشيني ) ؛
6- لباس ؛ 7- خنده ؛ 8- نماز ؛ 9- حج ؛ 10- جهاد ؛ 11- قرائت قرآن و ساير عبادات ظاهره » [1]

دربارة توضيح اين امور بيان شده است كه :

-  رياي چشم ؛

مانند نگاه كردن به ناتواني و نگاه با حالت از روي ( ريا كاري ) كه مردم از طريق اين گونه نگاه بر خوبي باطن آدمي حكم كنند و يا بگويند كه فلاني كم خواب است و از اولياء خداست و داراي حالات معنوي و ملكوتي است .

 -  رياي در خوردن ؛

اين است كه ؛ انسان در برابر مردم كمتر از حدّ و اندازة معمول غذا ميل كند تا مردم بگويند كه آدم كم خوراكي است ، خوشا به حال او كه بر شكم مسلّط است و از اين راه به كسب نور معرفت مشغول است . سعدي در گلستان مي گويد : « عابدي مهمان امير شهر شد . چون از مهماني برگشت به فرزندش گفت : سفرة غذا را بياور كه گرسنه هستم .

گفت : پدر مگر در خانة امير غذا نخوردي گفت : چرا ولي به اندازة كافي نخوردم . گفت : پدر به قضاء كردن تمام عباداتت اقدام كن كه در مجالس كم خوردي ، تا مردم بگويند كم خوراك است و زياد عبادت كردي تا بگويند عابد است و تو در اين راه جز زيان و خسارت سودي نبرده اي ! »

- 
- رياي در كلام ؛

اين است كه ؛ سخن كم و به خوبي و زيبائي بگويد و سخني را كه مي گويد با از انبياء و خدا باشد تا مردم بگويند خوشا به حالش كه چقدر مي فهمد و چه زبان پاكي دارد كه غير از سخن حق بر آن جاري نمي شود !

-  رياي در راه رفتن ؛

اين است كه ؛ آهسته قدم بردارد و سر به زير بيندازد و مواظب حركات بدن خويش باشد تا بگويند راه رفتن او مانند راه رفتن اولياء خدا و حركاتش مانند حركات عابدان خداوند است .

 -  رياي در مجالست ؛

اين است كه ؛ در يك جلسه در برابر بينندگان در خود فرو برود و از حرف زدن با اين و آن بپرهيزد و از سخن گفتن با مردمان روي خويش را در هم بكشد كه يعني من از اين مجالست و رفاقت و نشست و برخاست بيزارم تا همه به او حسرت و غبطه بخورند و از آن فرد پيش ديگران تعريف كنند . [2]

 -  رياي در لباس ؛

اين است كه ؛ لباس كهنه بپوشد و لباس خشن بر تن كند و خود را به زحمت بياندازد تا بگويند خوشا به حالش كه عجب زاهدي است و در بندگي خداوند چه موجود موفقي است .

 -  رياي در خنده ؛

اين چنين است كه ؛ خنده اش تلخ باشد ، يا خندة تمسخر به اهل دنيا و اهل غفلت باشد، تا بگويند عجب آدم متوجه و بيداري است كه حتي خنده هايش هم با حساب است .

 -         رياي در نماز و حج و جهاد و قرائت قرآن و ساير عبادات ظاهره هم مشخص است و نيازي به توضيح و شرح و بيان ندارد . [3]

-  نوشته: الهام طاهری