حوزه خدیجه کبری ( سلام الله عليها ) اصفهان

استغفار و توبه واژه هايي به هم نزديکند که در راستاي تحول عظيم روحي انسان معنا مي شوند. آري استغفار طلب آمرزش است بوسيله^ء دعا ، نيايش ، توبه… ولي توبه پشيماني از معصيت و تصميم بر عدم تکرار آن است.[1]

استغفار تنها براي طلب آمرزش گناهان گذشته به کار ميرود ولي توبه براي طلب عفو از گذشته و تعهد ترک گناهان آينده است،[2]و بديهي است با تکرار کار قبيح استغفار بي فايده است.

انسان هرچند به درگاه الهي طلب آمرزش کند ولي در دل ميل به گناه و اشتياق به فساد وجود داشته باشد ، خداوند ابواب آمرزش را بر انسان نمي گشايد ، اينگونه استغفار تنها لقلقه^ء زبان است و هنوز به دل راه پيدا نکرده است.

استغفار امري نيکو است ولي چون به زبان است بايد براي تحقق آن کوشيد ندامت را بر تمايل به گناه غالب نمود و با عزم راسخ ، عشق به ثواب و صلاح را جايگزين عشق به معصيت کرد.

بايد در مسير توقف کرد ، با تفکري عظيم ، انتخابي صحيح و بازگشتي عزيز تا به انتها رفت آنجا که ديگر براي دست يابي به سعادت راهي نماند و اين توقف در مسير گناه همراه با شستشوي دل است که آنرا استغفار گويند ، در حاليکه بازگشت بسوي حق را که وجودي بي انتها است توبه نامند.[3]

پس استغفار احساس خطر هلاکت است و اينکه ازخدا عاجزانه طلب عفو کنيم و توبه نتيجه و تحقق کوشش براي نجات از اين خطر ، زيرا که وقتي انسان از کاري که مرتکب شده ، احساس بدکامي مي کند ، پشيمان مي شود و با استغفار و طلب آمرزش ازخداوند ، بسوي او توبه و بازگشت مينمايد و پيمان مي بندد که ديگر بسوي خطاها و گناهان گذشته باز نگردد و آنچه را که از طاعات انجام نداده ، انجام بدهد ، در حاليکه در اين لحظه ضربه^ء بزرگي به شيطان وارد مي کند. بطوريکه پيامبر صلي الله عليه و آله فرموده اند: «الاستغفارُ يقْطَعُ وَتينَهُ ، استغفار رگ شيطان را قطع نموده ، بند دلش را پاره مي کند[4].»(محدث قمي ، سفينه البحار ج 2 ، ص 64)

زيرا که شيطان از گناه انسان شادمان و خشنود است و از توبه^ء او عاجز و ناتوان مي باشد. آري توبه پيمان با خالق است و استغفار زبان طلب ياري از خدا در اين پيمان است. توبه بازگشت بسوي خدا و روي گرداندن از شيطان است.