جایگاه دوستی
روح انسان ، در سایه ی مودت و مهرورزی ، شکوفا و مصفا می شود . نیاز به « دوستی » در عمق جان آدمی نهفته است . وقتی با کسی طرح دوستی می ریزد و از این دوستی در زندگی بهره می برد ، طعم شیرین حیات را بهتر می چشد و از احساس غربت و تنهایی درمی آید .[1]
در کلمات حضرت علی (ع) نکته هایی بس آموزنده در این زمینه دیده می شود و مودت و دوستی ، از نیازهای زندگی به شمار می رود . آن امام بزرگوار می فرماید :
« أَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسابِ الِاخْوانِ، وَ أَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَيَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ.»[2]
« ناتوانترين مردم کسى است که در دوست يابى ناتوان است، و از او ناتوانتر آنکه دوستان خود را از دست بدهد.»
>
رابطه های خویشاوندی ، در کمک رسانی و غم زدایی و پشت گرمی هر فرد ، نقش مهمی ایفا می کند ، ولی گاهی دوستان همدل و باصفا ، بیش از خویشاوندان به یاری می شتابند و پشتوانه و تکیه گاه و همدم می شوند. از این رو حضرت علی (ع) ، مهرورزی و دوستی را نوعی خویشاوندی و پیوند نزدیک و ثمــربخش می شمارد.[3]و نـداشتن دوست یــا از دست دادن دوست را غــریب روح می داند:
« الغریب من لم یکن له حبیب »[4] «غریب ، کسی است که دوستی ندارد.»
آن چه انسان را به دیگری پیوند می دهد ، ارتباط روحی و محبت قلبی و احساس دوستی است . اگر این حس وجود داشته باشد ، چه بسا افراد دور ، از نزدیکان و فامیل ، نزدیکتر باشند و اگر نباشند ، فامیل ها و خویشاوندان ، دورتر از غریبه ها می شوند تأکید امیرالمومنین (ع) بر حفظ دوستان و نگه داشتن رابطه های دوستانه ، برای تقویت همین انرژی روحی و صفای زندگی است ، چرا که از دست دادن دوستان ، نوعی غربت و تنهایی و بی پناهی است :
«فَقْدُ الْأَحِبَّةِ غُرْبَةٌ.»[5]
به همین خاطر ، انسان های بی دوست و همدم ، دچــار افسردگی و خمــودی می شونـد و در «احساس تنهایی » می پوسند ، یا دچار « دوست نمایان فریبنده » می شوند و زیان نمی بینند. [6]