حرمت فقهي اسراف
در بيان حرمت فقهي اسراف،اجماع علما نظر دارند كه اسراف، حرام است و در آيات و روايات به تواتر به حرمت آن تأكيد شده است.
در سوره اعراف آيه 31[1] و انعام آيه141 [2]، فرقان آيه 67[3] و… بسياري ديگر از آيات كه در ضمن اين تحقيق ذكر شد، خداوند اسراف را امري نكوهيده قلمداد نموده است و به صراحت فرموده كه: «خداوند مسرفان را دوست ندارد، اسراف نكنيد و…» در اين آيات دوست نداشتن خدا يعني دور ماندن بنده از محبت ذات احديت خود باعث كدر شدن قلب مي‌شود و بنده به خود واگذاشته مي‌گردد و خداوند او را به حال خود رها مي‌سازد و آخرت سختي را در پيش رو خواهد داشت، در اين آيات خداوند ضمن ذكر از اينكه اسراف نكنيد هشدار مي‌دهد كه من مسرفين را دوست ندارم؛ اگر انسان با قدري تأمل و تعقل در اين آيات بنگرد متوجه مي‌شود كه در ابتدا تذكر و سپس بعد از زياد شدن اين كار حرمت به ميان مي‌آيد و در آخر خداوند بندة مسرف و مبذّر را مصداق برادران شيطان قلمداد مي‌كند. بنابراين انسان بايد متوجه اعمال و رفتار خود باشد.
>
در احاديث نيز به حرمت اسراف اشاره شده كه امام صادق (ع) مي‌فرمايند كه پيامبر فرمودند:
«هيچ‌هزينه‌اي‌نزدخداوندمحبوبترازميانه‌روي‌نيست.خداونداسراف‌رامبغوض‌داردمگر‌درحج‌و عمره.»[4]
به تواتر نيز در احاديث به حرمت اسراف تأكيد شده است. آنجا كه در نامة امام صادق (ع) به مأمون (عيون اخبار الرضا) آورده شده كه حضرت مي‌فرمايند:
«از مواردي كه خداوند آنها را حرام كرده است كشتن نفس محترمه، زنا، سرقت واسراف است.»[5]
ابن خاتون عاملي در شرح فارسي خود بر اربعين شيخ بهائي ضمن اين كه اسراف را از گناهان كبيره معرفي مي‌كند، چنين مي‌نويسد: بعضي از بزرگان گناهان كبيره را 14 مورد دانسته‌اند كه أهمّ آنها اسراف در مال خود است؛ يعني مصرف كردن بيش از آنچه شايسته است.[6]
در سوره يونس آيه 83 آمده است:
«و إنَّ فِرْعَونَ لَعالٍ في الأرضِ و إنَّه لَمِنَ المُسْرِفين»
زيرا فرعون برتري جويي در زمين داشت؛ و از اسرافكاران بود.
در آيه 33 سوره اسراء:
«فلا يُسْرِفْ في القَتْلِ إنَّه كانَ مَنْصُوراً»
اما در قتل اسراف نكند، چرا كه او مورد حمايت است.