شرايط و مراتب زشتي گناه
گناه ذاتاً داراي قباحت و زشتي است، اما آنچه كه مسلّم و غير قابل انكار است، تاثير شرايط در شدت و ضعف اين قباحت است ، چرا كه در برخي شرايط، حتي عرف هم برخي از گناهان را زشت‌تر مي‌داند مانند گناهي كه از شخص عالم سربزند و لذا در ادامه به برخي از اين شرايط پرداخته مي‌شود.
1-شرايط زماني
انسان بايد از هر چه كه خدا، انبياء و ائمه (ع) نهي كرده‌اند، در تمامي لحظات دور شود و حرام‌هاي بدني، مالي، اخلاقي و … را مرتكب نشود و در هيچ زماني خود را در معرض آن‌ها قرار ندهد ولي براي هر انسان مؤمني، واضح و مبرهن است كه خويشتنداري از گناهان در شرايط خاص زماني، ضرورت بيشتري پيدا مي‌كند و خود افراد هم متوجّه مي‌شوند كه در اين زمان‌ها، ارتكاب گناه، سنگيني بيشتري دارد [1] . مانند گناه كردن در ماه مبارك رمضان و يا ماه‌هاي حرام[2] و ايام معلوم[3]و ايام معدود[4].
>
2-شرايط مكاني
برخي مكان‌ها نيز اقتضا مي‌كند ،انسان از ارتكاب گناه درآن‌جا خودداري كند، چرا كه قباحت و زشتي گناه در آن‌ها بيشتر است مكان‌هايي مانند مسجد‌الحرام، خانه‌ي كعبه، مسجد پيامبر(ص) بيت‌المقدّس، مشاهد مشرفه و قبور ائمه (ع) ، مساجد و هر مكاني كه قرآن يا روايات آن را به عظمت ياد فرموده اند.[5]
پس بنابر اوامر شرعي و دستور‌هاي ديني، سزاوار است كه از آن‌ها تعظيم شود و در اين مكان‌هاي مقدس، انسان با احتياط بيشتري از ارتكاب گناه بپرهيزد تا فرمان خدا و پيامبرش را ، در تكريم و تعظيمي كه به انجام آن مأمور گفته است، اطاعت كرده باشد.[6]
3- شرايط فردي
گناه مسئولين، افراد سرشناس جامعه، علما، نهادها، نويسندگان، بزرگان و سادات از شدت قباحت بيشتري برخوردار است.[7]
امام صادق (ع) به حفص بن غياث فرمود:«يَا حَفْصُ يُغْفَرُ لِلْجَاهِلِ سَبْعُونَ ذَنْباً قَبْلَ أَنْ يُغْفَرَ لِلْعَالِمِ ذَنْبٌ وَاحِدٌ»[8]
ترجمه:« اي حفض هفتاد گناه جاهل آمرزيده شود پيش از آن كه يك گناه عالم آمرزيده شود.»