غنا در اذان
باتوجه به اینکه اسلام چندان روی خوشی به موسیقی نشان نداده ودر مراسم دینی [1] و مساجد اسلامی هم هرگز عبادت و تشریفات عبادتی نظیر آنچه در کلیساهای مسیحیان انجام می گیرد وجود نداشته است . پس بنا بر این در مسجد مجموعة نوشته های مذهبی ، نغمه داری که به آواز خوانده شود هیچ وقت پدید نیامده است . معذلک موسیقی به طرق مختلف مورد استفاده قرار گرفته است . از نخستین روزهای نضج اسلام ، اذان یعنی « دعوت به نماز » [2] به وسیلة خود پیامبر اکرم صلوات الله علیه در سال اول یا دوم هجرت معمول شد و بلال حبشی ، به عنوان نخستین مؤذن اسلام از جانب ایشان انتخاب گردید . [3]
اذان ، آواز یک نوا و بسیار زیبایی است که ارتعاشات اندک خیشومی آن بر فضای شهرها چیره می گردد . و به دوردستها بال می کشد و به روستاهای اطراف می رسد و سپس در بامدادان ، با تلألوی شفق در می آمیزد . و یا در شامگاهان در ژرفای دره ها خاموش
می گردد . [4] این نواخوانی اذان تلحین نام داشت ودر آغاز چیزی شبیه نوحه سرایی بود ولی رفته رفته و با گذشت زمان ، جنبه های نغمگی در آن قوت یافت و صور مختلف پیدا کرد ، به طوری که امروزه اذان را به سبکهای مختلف از خواندن ساده و یکنواخت ، تا حالات پروغنی نغمگی کامل سر می دهند . [5] بدین سان موسیقی عرب ، چه در تئوری وچه در عمل به ملودی منحصر ماند ، اما در همین زمینه ، به راستی کمبودها را جبران کرد و به اوج غنا و ظرافت رسید . [6] از همه مهمتر ، موسیقی ای است که از دین برخاسته است . [7]
در بین مذاهب اهل سنت به جز مذهب حنبلی بقیه مذاهب غنا در اذان را مجاز شناخته اند . [8]