حوزه خدیجه کبری ( سلام الله عليها ) اصفهان

تحقیق پایانی سطح دو ( کارشناسی )

مدرسه علمیه خديجه كبري ( سلام الله عليها )

شهرستان  اصفهان

سوء ظن از ديدگاه آيات و روايات

استاد راهنما

سركارخانم نجمه السادات بهرامي

محقق

زهره السادات حسيني دولت آبادي

چکیده

بنا به فرمايش قرآن و احاديث بيشتر مشكلاتي كه مردم در جوامع مختلف به آن مبتلا مي شوند به خاطر بي توجهي آنها به اصول اخلاقي است كه اين عدم پايبندي به اصول اخلاقي باعث سلب اعتماد مردم از يكديگر وسلب امنيت و آزادي از اجتماع مي شود كه به طور مسلم زندگي در چنين جامعه اي بسيار دشوار است . برعكس زندگي در جامعه اي كه مردم پايبند به اصول اخلاقي و احكام شريعت هستند بسيار لذت بخش است . از جمله اين رذائل اخلاقي كه آزادي و امنيت جامعه را مختل مي كند و باعث بسياري جنگ ها و آشوب ها مي شود سوء ظن است كه ناشي از عدم اطمينان و اعتماد مردم به يكديگر مي باشد ، پس با حفظ فرهنگ غني اسلام وبرخورداري از يك جامعه به دور از ناسازگاري و بي اعتمادي بر آن شديم ، تحقيقي با موضوع ، سوء ظن و بدبيني از ديدگاه آيات و روايات ، تدوين كرده و در خلال فصولي از تعاريف و مفاهيم تا اقسام و علل و آثار و پيامدهاي آن ودر انتها علاج اين بيماري مطالبي را جمع آوري و تنظيم نموده ، تا شايد با آگاهي از اين صفت رذيلهضمن دوري از اين خوي ناپسند اعمال و رفتارمان را با احكام شرع مقدس تطبيق دهيم . چرا كه ادامه اين رفتارهاي مذموم و غير اخلاقي موجب گسستگي جوامع و تفرقه بين افراد مي شود .

اين تحقيق شامل چندين ماه تلاش و مطالعه و بررسي كتب اخلاقي و روايي معتبر چون اصول كافي ، غررالحكم ، نهج البلاغه ، معراج السعاده و ميزان الحكمه و… مي باشد كه در اين مطالعات سعي شده كه در ابعاد مختلف زشتي و بدي اين صفت رذيله را اثبات نمائيم .

بايد اذعان كرد كه اين تحقيق داراي نواقص بسياري است كه در بعضي فصول اين نواقص بيشتر به چشم مي خورد ولي بخشي از كمبودها به دليل كمبود كتب معتبره و منابع است و بخشي ديگر هم به تهيه كتب و منابعي اختصاص دارد كه استفاده از آن مستلزم صرف هزينه بوده كه براي من مقدور نبوده است .

اما ارائه تحقيقي پربار مي توانست از ابعاد رفتارشناسي و روان شناسي و روان درماني و… دنبال شود و با بررسي عوامل ابتلا به اين رفتار ناپسند راهكارهاي مقابله با آن را در مورد فرد و اجتماع معرفي نموده تا مطالبي‌كامل و پربار براي عموم علاقمندان تدوين شود ولي محدوديت زمان و وجود مشكلاتي‌براي بررسي بيشتر موضوع و عدم تخصص و آگاهي فردي مانع ارائه چنين تحقيقي گرديد .

یکی از خصائص ائمه معصومین (علیه السلام) این است که چون علم آنها لدنی و الهامی است، لذا در تمام مناظرات و احتجاجاتی که با مخالفین و دشمنان خود نموده اند آنها را محکوم و مجاب ساخته و نفوق علمی خود را بر آنان ثابت کرده اند و در هیچ کتاب حدیث  و تاریخی دیده نشده است که یکی از آن بزرگواران در مقام احتجاج از پاسخگویی عاجر و درمانده باشد، بلکه علاوه بر اینکه طرف خود را مجاب نموده اند او را وادار هم ساخته اند که به عجز خود و فضلیت آن بزرگواران تصریحاً و تلویحاً اقرار نمایند.¹

طبرسی در کتاب احتجاج نقل می کند که روایت شده است مردی به نام سالم بر حضرت باقر علیه السلام وارد شد و گفت: آمده ام که دربارۀ این مرد با تو صحبت کنم.

حضرت فرمود: کدام مرد؟

سالم گفت: علی بن ابیطالب!

امام فرمود: دربارۀ چه کارهایش؟

سالم گفت: دربارۀ بدعتهای او!!!

حضرت باقر علیه السلام فرمود: ببین کدامیک از روایاتی که راویان آنها از پدرانشان نقل کرده اند در نزد تو معتبرند؟

سالم پس از اینکه نسب راویان را گفت، امام پنجم فرمود: ای سالم آیا این خبر بتو رسیده است که رسول خدا (ص) سعد بن عباده را با پرچم انصار بسوی خیبر فرستاد و او شکست خورده برگشت. و سپس عمر بن خطاب را پرچمدار مهاجرین و انصار قرار داده و بسوی خیبر فرستاد و عمر و یارانش ترسیدند و بازگشتند. رسول خدا (ص) سه مرتبه فرمود کار مهاجر و انصار همین گونه است و سپس فرمود: فردا پرچم را به دست

_____________________________________________________________________

   1- مرحوم فضل ا..کمپانی، کتاب حضرت باقرالعلوم، ص 39 و 42.

مردی می دهم که کرار غیر فرار است و او را خدا و رسولش دوست دارند و او هم خدا و رسولش را دوست دارد (و مقصود آن حضرت علی (ع) بود)؟

سالم گفت: بلی و همۀ مردم این مطلب را قبول دارند.

حضرت فرمود: ای سالم اگر بگویی که خداوند عزوجل او (علی) را دوست داشت و نمی دانست که او بعداً چه کارهایی خواهد کرد در اینصورت کافر شده ای (که نسبت جهل به ساحت قدس باری تعالی می دهی). و اگر بگویی خدا او را دوست داشت و می دانست که او چه اعمالی انجام خواهد داد، پس چه بدعتی برای او می بینی؟

سالم گفت: مجدداً بیان خود را تکرار فرمایید.

حضرت فرمایش خود را تکرار کرد و مطلب را بدون تفهیم نمود.

سالم (که خود را محکوم دید و متوجه اشتباه خود گردید) گفت:

هفتاد سال است که خدا را در حال گمراهی عبادت کرده ام.

1- مرحوم فضل ا..کمپانی، کتاب حضرت باقرالعلوم، ص 39 و 42.

نوشته مرضیه اتحادی

 (عَنْ َ أَبُي عَبْدِ اللَّهِ 7إِنَّ الْجَارَ لَيَشْفَعُ لِجَارِهِ‏ وَ الْحَمِيمَ لِحَمِيمِهِ وَ لَوْ أَنَّ الْمَلَائِكَةَ الْمُقَرَّبِينَ وَ الْأَنْبِيَاءَ الْمُرْسَلِينَ شَفَعُوا فِي نَاصِبٍ مَا شُفِّعُوا.) (از امام صادق 7نقل شده كه حضرت فرموده اند: همسايه، همسايه اش را شفاعت مي كند و دوست دوستش را و اگر همانا فرشتگان مقرّب وپيامبران فرستاده شده شفاعت کنند در باره شخص ناصبی شفاعتشان پذیرفته نمی شود )[1]روايات درباره ي شفاعت شافعان زياد است . مجلسي 4در بحار[2] بيشترآنها را نقل كرده و شفعائي كه در آن روايات نام برده شده به قرار زير مي باشند: «حضرت رسول6و ائمه :و پيامبران ( البته عده اي نام برده شده ) جبرئيل، حضرت فاطمه (سلام الله عليها )، علما، شهيدان، مؤمنان، همسايه در حق همسايه ودوست در حق دوست»[3]

در كتب مختلف در رابطه با حدود همســايگي، به رواياتي از پيامبر 6و ائمه : برخورد مي كنيم كه حدود همسايگي را تا چهــل خــانه از هر طرف بيان كرده اند. از جمله ي اين روايات مي توان به روايتي از پيامبر بزرگ اسلام 6اشاره نمود كه فرمودند:(حَدُّ الجِوارِ أَرْبَعُونَ داراً مِنْ كُلِّ جانِبِهِ مِن بَينِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلفِهِ وَ عنْ يَمينِهِ وَعَنْ شِمالِهِ)؛

ادامه »

مطالعه در آثار آفرینش با این نظم و ترتیب و تطبیق بسیار حیرت انگیزی که در عالم هست نشان می دهد که واقعاً و در متن خلقت بعضی موجودات برای بعضی دیگر بوجود آمده اند ، نوزاد و دستگاه شیرسازی و شیردهی مادر دو دستگاه مختلف و غیرمرتبطند . اما دقت در جهازات و نیازهای کودک و تجهیــزات خـارق العاده شیرسازی و شیردهی انطباق این دو با یکدیگر ، یعنی کمال تناسب میان شیر مادر و دستگاه هاضمه ی کودک می رساند که این دو در متن خلقت با یکدیگر مرتبطند . آن گاه دستگاه مفصل برای آماده ساختن شیـر ، و شیـر برای کودک بوجود آمده است . به هیچ وجه نمی توان احتمال داد که هدفی در بوجود آمدن پستان و ساخته شدن شیر نبوده ، بطور مسلم این شیر برای همین طفل بوجود آمده ؛ درواقع یک پیوستگی مخصوص بین اجزاء خلقت هست که آنها را به یکدیگر تطبیق می دهد .

ادامه »